Impasse moet worden doorbroken
Voor insiders is het duidelijk dat het verkiezingsdebacle voor 50PLUS, waarbij de club van 4 zetels naar 1 zetel is gegaan in de Tweede Kamer, uiteindelijk te maken heeft met een intern gebrek aan het juiste bestuurlijke leiderschap, en aan een slechte en kwetsbare organisatie die daarmee samenhangt. Zoals in veel partijen zijn er bij 50PLUS ook verschillen van mening over de stijl van politiek bedrijven. Daar moet helderheid over komen. De zwakke organisatie heeft betrekking op zowel structuren, de interne cultuur als de bemensing op sleutelposities. De gewoonte van sommigen om verschillen van mening uit te vergroten en deze op straat te gooien maakt de partij kwetsbaar. Dit heeft er voor gezorgd dat 50PLUS ondanks een enorm kiezerspotentieel tot nog toe in de marge is blijven hangen. De hamvraag is hoe de impasse of stagnatie kan worden doorbroken. Dezelfde mensen die deze impasse tot nog toe niet hebben kunnen doorbreken zullen waarschijnlijk niet in staat zijn om dat in een volgende fase wel te doen. Het hele veld overziende is de conclusie dat we dus een kwantumsprong moeten organiseren om de partij te redden.
50PLUS is kwetsbaar voor “hackers”
De partij is jaren lang blijven steken in de pioniersfase en is er nooit in geslaagd om op te schakelen naar een volgende stabiele fase. Sommige mensen kunnen daar ook belang bij hebben. Maar als je niet goed georganiseerd bent blijf je ook kwetsbaar voor politieke “hackers”. En net als in de wereld van de ICT weten hackers ook bij 50PLUS keer op keer weer feilloos de zwakke plekken te vinden. Die proberen ze vervolgens voor eigen doeleinden te misbruiken. Uiteindelijk gaat het daarbij bijna altijd om baantjes of om de macht te kunnen uitoefenen. En omdat het om een politieke partij gaat worden hierbij politieke standpunten of programma’s vaak als strijdmiddel, maar daarnaast ook als alibi gebruikt. Het “knokken voor de ouderen” dus als dekmantel voor het eigen belang en voor de eigen doelen. Ondertussen richt de strijd zich vooral op de interne concurrentie, wordt de partij schade toegebracht en zijn de ouderen daardoor vooral de dupe. En net als bij het hacken van software kunnen enkelingen enorme schade toebrengen die afstraalt op de hele partij.
Vertrouwen is de sleutelfactor
Kiezers en potentiële leden hebben terecht geen interesse of vertrouwen in een partij die zijn eigen zaakjes niet goed op de rit heeft staan, en die continu slechte publiciteit trekt door intern gedoe en geruzie. Dat is dodelijk want vertrouwen is het belangrijkste kapitaal van een politieke partij. Vertrouwen vertaalt zich in zetels, zetels in macht en invloed, en alleen daarmee kun je je doelstellingen verwezenlijken.
Een slecht imago is dodelijk
Mensen met kwaliteiten hebben geen interesse zich aan zo’n club met een slecht imago te verbinden. Het is slecht voor je reputatie, het gedoe is niet leuk en er is onvoldoende zicht op dat er ooit wat bereikt kan worden. Dat is dus een lastige paradox. De partij heeft goed kader en veel leden en kiezers nodig om succesvol te kunnen zijn. Maar het gebrek aan succes, of het gebrek aan de juiste condities om succesvol te kunnen worden, houdt de goede mensen buiten de deur. Het slechte imago is lastig te repareren. Dat is een van de redenen dat de partij blijft hangen in de marginaliteit.
50PLUS heeft ander leiderschap nodig
In een andere blog[1] schreef ik onlangs dat de pioniersfase en de daarop volgende fase verschillende vormen van leiderschap vergen. Uit de organisatiekunde weten we ook dat de overgang naar een volgende fase meestal gepaard gaat met een crisis. De mensen van het eerste uur zijn vaak geneigd om vast te houden aan de stijl die ze gewend zijn en die ze goed beheersen of ze kunnen zichzelf niet opnieuw uitvinden. Maar de volgende fase in de organisatieontwikkeling vergt nu juist een heel andere stijl van opereren om succesvol te kunnen zijn. Dat geldt zeer speciaal ook voor 50PLUS in de huidige omstandigheden.
Afscheid nemen is een kunst
De overgang naar een volgende fase betekent voor sleutelfiguren soms ook afscheid nemen en de macht uit handen geven. De meeste leiders blijken na verloop van tijd met de macht verkleefd te zijn en houden zo lang mogelijk vast aan het pluche. Dat houdt vernieuwing tegen. Dat houdt ook tegen dat het kader voor de toekomst wordt aangetrokken, opgekweekt en in positie gebracht. Nieuwe mensen worden vaak als concurrenten gezien en politieke entrepreneurs zijn vanuit controledwang geneigd om de touwtjes in handen te willen houden. In een pioniersfase waarin de organisatie en de structuren ontbreken om dit soort zaken ordelijk te regelen is een partij extra kwetsbaar voor Machiavellistische praktijken. Bij 50PLUS zijn gedurende de rit veel bekwame mensen om dit soort redenen teleurgesteld afgehaakt.
Stabiliteit ontbreekt
Onder de huidige omstandigheden is 50PLUS veroordeeld tot een situatie waarbij het wachten is tot de volgende hacker opstaat om de nodige onrust te veroorzaken. Crisis is een constante als je er niet in slaagt de organisatie naar een hoger plateau te krijgen waar stabiliteit en voorspelbaarheid de norm zijn. De ongezond lange puberteit heeft intern veel schade opgeleverd. In feite is het na alles wat er gebeurd is een wonder dat de partij nog bestaat. De enige kans die de partij nog heeft om te overleven is dat we nu een intensief veranderproces ingaan dat als doel heeft om snel stabiliteit en continuïteit te brengen. Alleen dan kan 50PLUS doorgroeien naar een partij met een constructief imago die bij kiezers voldoende steun en vertrouwen kan verwerven. En alleen dan kunnen we onze maatschappelijke doelstellingen realiseren.
Transitiemanagement
Naar onze overtuiging is dat alleen mogelijk als nieuwe mensen met de juiste kwalificaties de kans wordt geboden om die overgang naar een stabiele fase op professionele en integere wijze te regelen. Het is nu of nooit. Mensen die vergroeid zijn met de pioniersfase, en die de daarbij horende stijl van opereren hanteren, zullen niet in staat zijn om zichzelf of de partij aan de eigen haren uit het moeras te bevrijden. Vanuit die gedachte hebben een aantal actieve leden die politiek actief zijn voor 50PLUS in een waterschap, gemeente of provincie de koppen bij elkaar gestoken om voor de leden een alternatief te kunnen bieden. Dit gezelschap heeft een voorstel gemaakt dat in feite bedoeld is om de partij te redden. Het voorstel, dat de vorm heeft van een amendement, geeft de koers aan die gevolgd zou moeten worden en stelt een aantal kandidaten voor die als interim-bestuur het transitieproces vorm moeten geven.
Het is nu of nooit
De kandidaten stellen zich daarvoor beschikbaar omdat ze willen voorkomen dat de partij verder in het ongerede raakt. Daarom stellen ze zich voor een beperkte periode beschikbaar om “de kar weer in het spoor te krijgen”. Daar hoort bij dat er een goede samenwerking tot stand wordt gebracht met de fracties, en dat er een duidelijke scheiding komt tussen de vereniging en het politieke bedrijf. Een basisvoorwaarde voor herstel en expansie is dat de organisatie, en allerlei processen en structuren op orde worden gebracht. Verder moet er meer helderheid komen over het gewenste profiel van de partij en het programma c.q. de vertaling van het gedachtegoed. Gaan we door als principiële getuigenispartij of willen we een meer pragmatische resultaatgerichte koers volgen ? Dat moet uiteraard goed met de leden worden besproken. Alleen als we intern orde op zaken kunnen stellen, en alleen als we de interne cohesie en het vertrouwen kunnen herstellen, zullen wij in staat zijn om als partij te overleven, en om door te groeien naar de plaats in het politieke krachtenveld die onze doelgroep verdient. Het woord is nu aan de leden op de ledenvergadering van 8 mei aanstaande. Zij hebben de sleutel in handen.
Jaap Haasnoot
Is het juist, dat één van de zes kandidaten voor dit nieuw elan, nog voordat 8 mei de beslissing is gevallen, alweer afgehaakt is?
BeantwoordenVerwijderen